Ogród terapeutyczny – jak stworzyć własne miejsce terapii?

Data ostatniej aktualizacji: 25.07.2024

Ogród terapeutyczny to przestrzeń, która jest stworzona w celu dbania o dobrostan człowieka. Sprzyja relaksowi, regeneracji i poprawie zdrowia psychicznego oraz fizycznego. Może być częścią szpitala, domu opieki, szkoły czy innej instytucji. W ostatnich latach, gdy z powodu pandemii byliśmy zamknięci w domach, to właśnie nasze prywatne ogrody były jedyną możliwą formą ucieczki przed stresem i izolacją. Hortiterapia, czyli terapia ogrodem, stała się jedynym dostępnym rodzajem terapii, która dzięki mocy natury pomogła wielu osobom wrócić do zdrowia zarówno po chorobie, jak i po długotrwałym stresie związanym z pandemią.

Spis treści:

1. Czym jest ogród terapeutyczny?
2. Korzyści z posiadania ogrodu terapeutycznego
3. Jak stworzyć własny ogród terapeutyczny?
4. Terapia ogrodem jako jedna z form ekoterapii
5. Podsumowanie

Ten artykuł przeczytasz w 5 minut.

Czym jest ogród terapeutyczny?

Terapeutyczny ogród to przestrzeń stworzona do hortiterapii, formy terapii, która ma na celu wykorzystanie dobroczynnych właściwości natury w procesie leczenia i regeneracji. Ogrody tego typu są zazwyczaj zakładane przy szpitalach, sanatoriach, domach pomocy społecznej, ośrodkach terapeutycznych oraz szkołach specjalnych. Przebywanie w ogrodzie stymuluje wszystkie zmysły poprzez rośliny i otoczenie, w tym również poprzez doznania smakowe, co sprawia, że nazywane są ogrodami sensorycznymi.

Sprawdź: 💚 Kursy dla miłośników natury, terapeutów i edukatorów 💚

Korzyści z posiadania ogrodu terapeutycznego

Badania naukowe potwierdzają liczne pozytywne oddziaływania hortiterapii, szczególnie w rehabilitacji dzieci i dorosłych. Wyniki te wskazują na skuteczność tej metody w różnych grupach wiekowych. Przykładem są badania dotyczące korzyści z ogrodów wspólnotowych i ich wpływu na wartości społeczne oraz aktywność fizyczną (Barnidge i wsp., 2013; Zick i wsp., 2013). Wykazały one, że ogrody terapeutyczne mają pozytywny wpływ na zdrowie poprzez poprawę komunikacji międzyludzkiej i zwiększenie szans rozwojowych. Wspólne ogrodnictwo przynosi korzyści zdrowotne, integracyjne i wzmacnia więzi sąsiedzkie. 

Dowiedz się więcej: Hortiterapia – czym jest i jak zostać hortiterapeutą?

Dodatkowe korzyści, które przynoszą ogrody terapeutyczne

• Redukcja stresu – przebywanie wśród roślin i natury ma udowodnione działanie relaksacyjne. Kontakt z zielenią obniża poziom kortyzolu, hormonu stresu, i poprawia nastrój. 
• Poprawa zdrowia psychicznego – praca w ogrodzie i kontakt z naturą pomagają w walce z depresją i lękiem. Umożliwiają również rozwijanie uważności i medytacji.
• Wzrost aktywności fizycznej – prace ogrodnicze, takie jak sadzenie, pielenie czy podlewanie, to doskonały sposób na codzienną dawkę ruchu. 
• Poprawa jakości snu – przebywanie na świeżym powietrzu i kontakt z naturą pomagają regulować rytm dobowy, dzięki czemu lepiej się śpi. 
• Poczucie spełnienia – praca w ogrodzie i obserwowanie efektów swojej pracy przynosi satysfakcję i zwiększa poczucie własnej wartości. Sukcesy w ogrodnictwie, takie jak kwitnące rośliny czy zbiory owoców, dostarczają głębokiej radości i motywacji do dalszego działania. 
• Edukacja i rozwój umiejętności – posiadanie ogrodu terapeutycznego to doskonała okazja do nauki nowych umiejętności. Poznawanie technik ogrodniczych, wiedza o roślinach i ich pielęgnacji, a także praktyczne doświadczenie z pracy w ogrodzie rozwijają umiejętności i wiedzę, które mogą być przydatne w codziennym życiu. 

Jak stworzyć własny ogród terapeutyczny?

Projektowanie własnego ogrodu terapeutycznego wymaga znajomości roślin, umiejętności tworzenia harmonijnego otoczenia oraz zrozumienia własnych potrzeb, związanych z naszymi możliwościami oraz stanem zdrowia. Hortiterapia może być skutecznie praktykowana w prywatnym ogrodzie, na balkonie, ale także w środku, w mieszkaniu lub domu. Jest to szczególnie istotne dla osób, które nie mają łatwego dostępu do natury.

Wybór odpowiedniego miejsca

Zacznij od wyboru odpowiedniego miejsca na swój ogród terapeutyczny. Powinno to być miejsce ciche, oddalone od hałaśliwych ulic i zanieczyszczeń. Idealnie, jeśli będzie to miejsce nasłonecznione, z dobrym dostępem do wody.

Planowanie przestrzeni

Zaplanuj przestrzeń, biorąc pod uwagę 3 różne strefy ogrodu: 

1. Strefa relaksu – wyznacz miejsce na ławki, hamaki lub leżaki, gdzie będzie można odpoczywać i cieszyć się otoczeniem. 
2. Strefa aktywności – przeznacz część ogrodu na ścieżki spacerowe, które umożliwią spokojne spacery i kontakt z naturą. 
3. Strefa sensoryczna – dodaj rośliny o różnych fakturach, kolorach i zapachach, które będą stymulować zmysły. 

Dobór roślin

Wybierz rośliny, które będą nie tylko piękne, ale przede wszystkim korzystne dla zdrowia: 

1. Rośliny aromatyczne – lawenda, mięta, rozmaryn czy melisa mają działanie relaksacyjne i poprawiają nastrój. 
2. Rośliny kwitnące – kwiaty takie jak róże, stokrotki czy tulipany dodadzą koloru i radości. 
3. Rośliny użytkowe – warzywa, owoce i zioła, które można wykorzystać w kuchni, zapewnią zdrową i smaczną dietę. 

Elementy wodne

Dodaj elementy wodne, takie jak mały staw, fontanna czy oczko wodne. Dźwięk płynącej wody działa kojąco na zmysły i wspomaga relaks.

Zwierzęta

Zaproś zwierzęta, aby wzbogacić ekosystem i stworzyć przyjazne środowisko dla fauny. Możesz to osiągnąć poprzez rozmieszczenie budek, karmników i poidełek. Zwierzęta takie jak ptaki, motyle, pszczoły i jeże przyczyniają się do naturalnej kontroli szkodników oraz zapylania roślin. Ich obecność w ogrodzie terapeutycznym sprzyja zwiększeniu kontaktu z naturą i wzmaga dobroczynny wpływ terapii ogrodowej na nasze zdrowie psychiczne i fizyczne.

Może Cię zainteresować: Terapia ze zwierzętami

Dekoracje i meble ogrodowe

Zadbaj o estetykę swojego ogrodu. Wybierz meble ogrodowe, które będą dla Ciebie wygodne. Dodaj dekoracje, takie jak lampiony, świeczki czy kamienie ozdobne, które nadadzą ogrodowi wyjątkowego charakteru.

Praktyczne wskazówki

1. Regularna pielęgnacja – dbaj o regularne podlewanie, przycinanie i nawożenie roślin, aby ogród zawsze wyglądał pięknie. 
2. Uważność i medytacja – wykorzystaj ogród jako miejsce do praktykowania uważności i medytacji. Skup się na dźwiękach, zapachach i widokach, które Cię otaczają. 
3. Czas spędzony z bliskimi – zaproś rodzinę i przyjaciół do wspólnego spędzania czasu w ogrodzie. To doskonała okazja do budowania więzi i wspólnego relaksu. 

Terapia ogrodem jako jedna z form ekoterapii

Terapia ogrodem jako jedna z form ekoterapii jest szczególnie wskazana, gdy szukamy naturalnych metod łagodzenia stresu, depresji oraz innych zaburzeń psychicznych, a także w trakcie rehabilitacji po urazach i operacjach. Ogród terapeutyczny nie tylko sprzyja relaksowi i poprawie samopoczucia dzięki otoczeniu natury, ale również wspiera zdrowie poprzez działanie roślin oczyszczających powietrze i stymulujących zmysły.

Więcej o ekoterapii: Modele ekoterapii

Podsumowanie

Ogród terapeutyczny jako jedna z form ekoterapii to bez wątpienia miejsce, w którym my ludzie możemy znaleźć ukojenie i wzmocnić swoje zdrowie w kontakcie z naturą. Podczas zakładania własnego ogrodu kluczowe jest świadome projektowanie przestrzeni, dobór roślin oraz integracja elementów naturalnych, takich jak woda i zwierzęta, które wzmacniają terapeutyczne działanie przestrzeni. Dzięki integracji tych elementów możliwe jest nie tylko łagodzenie stresu i poprawa zdrowia psychicznego, ale również wzmacnianie więzi społecznych i edukacja poprzez bezpośredni kontakt z przyrodą. Ogród terapeutyczny stanowi nieocenione wsparcie w naszej codziennej terapii, umożliwiając nam odnalezienie równowagi i harmonii w otoczeniu naturalnym.